Σήμα κινδύνου από κατοίκους στον Πειραιά: Σταματήστε την κακοποίηση του Μνημείου του Θεμιστοκλή

Οι εικόνες που καταγράφουν καθημερινά  οι κάτοικοι της Πειραϊκής ξεπερνούν κάθε φαντασία και αποτελούν προσβολή για την ιστορία και την πολιτιστική μας....κληρονομιά. Το μνημείο που η αρχαία παράδοση αλλά και το Υπουργείο Πολιτισμού της χώρας μας, ταυτίζει με τον θρυλούμενο τάφο του Θεμιστοκλή, του θεμελιωτή της αθηναϊκής ναυτικής δύναμης, συνεχίζει να κακοποιείται και να υφίσταται κίνδυνο , εν μέσω βαρέων λιμενικών έργων που εκτελούνται σε άμεση γειτνίαση με τον αρχαιολογικό χώρο.

Η ίδια η απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου (ΚΑΣ) από το 2012 προβλέπει ρητά ότι η επέκταση του λιμένα πρέπει να απέχει τουλάχιστον 100 μέτρα από το θρυλούμενο Ταφικό Μνημείο του Θεμιστοκλή. Ωστόσο, σήμερα βλέπουμε την παραβίαση αυτής της βασικής προϋπόθεσης, με επιπλέον φορτία, επιχωματώσεις, τεχνητές νησίδες και τεχνικά έργα να φτάνουν σε απόσταση πολύ μικρότερη των 100 μέτρων από το μνημείο. Οι  βαριές παρεμβάσεις από την κατασκευή νέου λιμένα  για κρουαζιερόπλοια, εγκρίθηκαν το 2012  από το Υπουργείο Πολιτισμού με δύο βασικές προϋποθέσεις:

- Να απέχει τουλάχιστον 100 μέτρα από το μνημείο,

- Να προηγηθεί αρχαιολογική έρευνα στον βυθό για τυχόν πεσμένους δόμους ή αρχιτεκτονικά κατάλοιπα.

Το Παρατηρητήριο Πειραϊκής από το  2020, σε προσφυγή του για το μνημείο του Θεμιστοκλή , είχε τεκμηριωμένα επισημάνει την ανάγκη χρήσης Τομογράφου Πυθμένα (Sub-Bottom Profiler) για την εν λόγω περιοχή. Είχε  ζητήσει, επιπλέον, την παράδοση των συντεταγμένων και των βιντεοληπτικών αρχείων των προηγούμενων υποβρύχιων διασκοπήσεων, ώστε να ελεγχθεί το ακριβές εύρος κάλυψης και η ποιότητά τους. Δυστυχώς, μέχρι σήμερα, ούτε τα δεδομένα  παραδόθηκαν  ούτε το αίτημα για Sub-Bottom Profiler έχει ικανοποιηθεί.

Στη διάρκεια των ετών αυτών , η περιοχή έχει ήδη επιβαρυνθεί από τεράστιες ποσότητες φερτών υλικών που διοχέτευσε στη θάλασσα η εργολήπτρια εταιρεία, στο πλαίσιο προηγούμενων φάσεων του έργου. Οι καταρρεύσεις κεσόν και οι  άνεμοι διέσπειραν τα μπάζα σε μεγάλη ακτίνα, καλύπτοντας και τη ζώνη προστασίας του μνημείου.

Σύμφωνα με τις δηλώσεις της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων  η «αρχαιολογική έρευνα» ξεκίνησε την 1η Απριλίου 2025 με multi-beam και προβλέπεται και χρήση ROV. Καμία από αυτές τις τεχνικές δεν είναι ικανή να εντοπίσει αρχαιότητες που ενδέχεται να βρίσκονται κάτω από το ίζημα ή τα μπάζα.

Η μόνη κατάλληλη τεχνολογία – ο Sub-Bottom Profiler – δεν έχει χρησιμοποιηθεί.

Πώς μπορεί να θεωρείται αξιόπιστη μια "αρχαιολογική έρευνα" όταν διεξάγεται πάνω σε μπαζωμένο βυθό;

Και γιατί αγνοούνται τεκμηριωμένα αιτήματα πολιτών και επιστημόνων από το 2020;

Το Παρατηρητήριο Πειραϊκής ζητά :

- Την άμεση αναστολή των εργασιών, μέχρι να διεξαχθεί ενδελεχής έρευνα με χρήση Sub-Bottom Profiler,

- Τη δημοσιοποίηση όλων των στοιχείων (συντεταγμένες, βίντεο, εκθέσεις) από τις προηγούμενες διασκοπήσεις,

- Την παρακολούθηση του έργου από ανεξάρτητη διεπιστημονική επιτροπή,

Η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων οφείλει να απαντήσει δημόσια: Προηγήθηκε ο ενδελεχής υποθαλάσσιος έλεγχος του πυθμένα με συσκευές υποβρύχιας διασκόπησης σε όλη τη θαλάσσια έκταση του προτεινόμενου έργου όπως προέβλεπε η απόφαση του ΚΑΣ του 2012 ; Με ποιο τρόπο πραγματοποιήθηκε ο προβλεπόμενος υποθαλάσσιος έλεγχος αν τελικά πραγματοποιήθηκε ; Υπάρχει τεκμηρίωση ότι τηρούνται οι όροι του ΚΑΣ; Γιατί επιτρέπεται η σταδιακή μετατροπή του αρχαιολογικού τοπίου σε εργοτάξιο;

Απαιτούμε να μπει άμεσος τερματισμός στην κακοποίηση του μνημείου, την πλήρη εφαρμογή των όρων προστασίας και τη συνολική αναθεώρηση του έργου σεβόμενη τον αρχαιολογικό χώρο.

Παρατηρητήριο Πειραϊκής