Ο Γιάκομπ Φούγκερ, από τη Γερμανία, θεωρείται από αρκετούς ως ο «πρώτος παγκόσμιος έμπορος» της Ιστορίας, ένας άνθρωπος ο οποίος πριν πέντε αιώνες κατάφερε να γίνει ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο λειτουργώντας -συγκριτικά με σήμερα- σαν μία... «πολυεθνική εταιρεία».
Ο Γιάκομπ Φούγκερ από το Άουγκσμπουργκ της Γερμανίας χρηματοδότησε αυτοκράτορες και πάπες, άλλαξε ριζικά τον τρόπο που λειτουργεί το εμπόριο και η τραπεζική επιστήμη, συμβάλλοντας όσο λίγοι στη διαμόρφωση της παγκόσμιας οικονομίας όπως τη γνωρίζουμε σήμερα.
Ο Αμερικανός δημοσιογράφος Γκρεγκ Στάινμετζ, πρώην ανταποκριτής της Wall Street Journal και βιογράφος του Φούγκερ, τον περιγράφει ως «τον πρώτο άνθρωπο που έκανε εμπόριο σε πραγματικά παγκόσμια κλίμακα». Στις αρχές του 16ου αιώνα, όταν η έννοια της παγκοσμιοποίησης ήταν ακόμα άγνωστη, ο Φούγκερ βρισκόταν στην πρώτη γραμμή ενός κόσμου που μόλις άρχιζε να ανοίγεται.
Γιάκομπ Φούγκερ: Ο έμπορος που βρέθηκε παντού
Την εποχή εκείνη, το παγκόσμιο εμπόριο ήταν περιορισμένο. Η Ευρώπη γνώριζε μόνο ένα μέρος του πλανήτη, ενώ η ανακάλυψη της Αμερικής από τον Κολόμβο το 1492 μόλις είχε διευρύνει τον ορίζοντα. Ο Φούγκερ, όπως επισημαίνει ο Στάινμετζ, βρέθηκε «στην αρχή του φαινομένου που αργότερα ονομάσαμε παγκόσμιο εμπόριο».
Γεννημένος σε μια εύπορη οικογένεια υφαντουργών, ο Γιάκομπ Φούγκερ στάλθηκε νέος στη Βενετία για να μαθητεύσει στο εμπόριο. Εκεί ήρθε σε επαφή με μια επαναστατική καινοτομία για την εποχή: τη διπλογραφική λογιστική, την οποία έφερε πίσω στη Γερμανία και έγινε ο πρώτος που την εφάρμοσε συστηματικά, αποκτώντας σαφή εικόνα των οικονομικών του σε μια εποχή που οι περισσότεροι ανταγωνιστές του λειτουργούσαν σχεδόν στα τυφλά.
Παράλληλα, δημιούργησε ένα εκτεταμένο δίκτυο πληροφοριών. Πράκτορες και αγγελιοφόροι τού μετέφεραν ειδήσεις από μεγάλες ευρωπαϊκές πόλεις και μικρότερες κωμοπόλεις μεταξύ άλλων, δίνοντάς του στρατηγικό πλεονέκτημα. «Η πληροφορία ήταν τα πάντα τότε, όπως είναι και σήμερα», σημειώνει ο Στάινμετζ.
Γιάκομπ Φούγκερ: Ο άνθρωπος που δάνιζε σε αυτοκράτορες
Μετά τον θάνατο των αδελφών του, ο Φούγκερ ανέλαβε πλήρως την οικογενειακή επιχείρηση και εστίασε στις σχέσεις του με τον οίκο των Αψβούργων. Δάνεισε τεράστια ποσά στους αυτοκράτορες Μαξιμιλιανό Α΄ και Κάρολο Ε΄, εξασφαλίζοντας ως αντάλλαγμα δικαιώματα σε ορυχεία αργύρου και χαλκού στο Τιρόλο και στην τότε Ουγγαρία.
Ο χαλκός αποδείχθηκε το «χρυσάφι» της εποχής. Η Ινδία, οικονομικά και τεχνολογικά ανώτερη τότε από την Ευρώπη, είχε τεράστια έλλειψη χαλκού. Η ανακάλυψη της θαλάσσιας οδού προς την Ινδία από τον Βάσκο ντα Γκάμα το 1498 εκτόξευσε τη ζήτηση, και οι Φούγκερ κρατούσαν τα κλειδιά της παραγωγής. Ταυτόχρονα, στην Ευρώπη ο χαλκός ήταν απαραίτητος για πλοία, όπλα και αρχιτεκτονικά έργα.
Η δύναμη του Φούγκερ δεν περιορίστηκε στο εμπόριο. Σύμφωνα με ιστορικούς, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στο να χαλαρώσει η Καθολική Εκκλησία την απαγόρευση του τόκου, ανοίγοντας τον δρόμο για τη σύγχρονη τραπεζική.
Σε αντάλλαγμα, συμμετείχε στα έσοδα της Εκκλησίας, ακόμη και από την πώληση συγχωροχαρτιών, μια πρακτική που συνέβαλε τελικά στο ξέσπασμα της Μεταρρύθμισης.
