Ο Παγκόσμιος Δείκτης Ειρήνης για το 2025 κατατάσσει τις πιο ασφαλείς χώρες του κόσμου και επιβεβαιώνει την κυριαρχία μικρών, σταθερών κρατών. Στην πρώτη πεντάδα φιγουράρουν η... Ισλανδία, η Ιρλανδία, η Νέα Ζηλανδία, η Αυστρία και η Ελβετία.
Στον αντίποδα, στον «πάτο» της κατάταξης εμφανίζονται η Ρωσία, η Ουκρανία, το Σουδάν και το Κονγκό. Η έκδοση του δείκτη σημειώνει ότι ο αριθμός των κρατικών συγκρούσεων βρίσκεται στο υψηλότερο επίπεδο από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και αναφέρει ότι τρεις νέες συγκρούσεις ξέσπασαν μόνο μέσα στο 2025. Η Ελλάδα καταλαμβάνει την 45η θέση παγκοσμίως, έχοντας υποχωρήσει κατά τρεις θέσεις σε σχέση με την περσινή κατάταξη. Οι επιδόσεις των κορυφαίων χωρών στηρίζονται σε μακροχρόνιες τάσεις: χαμηλά επίπεδα εγκληματικότητας, σταθερές θεσμικές δομές, περιορισμένη εμπλοκή σε εξωτερικές κρίσεις και συχνά σε πολιτικές ουδετερότητας ή διπλωματικής προθυμίας. Η έκθεση επισημαίνει τις αυξανόμενες διαφορές μεταξύ των πιο ασφαλών κρατών και των περιοχών όπου οι συγκρούσεις έχουν κλιμακωθεί.
Ο Δείκτης Παγκόσμιας Ειρήνης (Global Peace Index – GPI), που καταρτίζεται από το Ινστιτούτο Οικονομικών και Ειρήνης, βασίζεται σε 23 επιμέρους κριτήρια τα οποία αποτυπώνουν το επίπεδο ασφάλειας και σταθερότητας κάθε χώρας. Στα κριτήρια συμπεριλαμβάνονται η αίσθηση ασφάλειας των πολιτών, τα ποσοστά εγκληματικότητας, η πρόσβαση σε όπλα, οι εσωτερικές και διεθνείς συγκρούσεις, ο βαθμός στρατικοποίησης και οι οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες αυτών των φαινομένων. Ο δείκτης αποδίδει κάθε χώρα σε έναν αριθμητικό GPI score: όσο χαμηλότερο είναι το score, τόσο πιο ασφαλής θεωρείται η χώρα. Οι αλλαγές στη φετινή κατάταξη αντανακλούν, σύμφωνα με το Ινστιτούτο, τόσο τις απευθείας επιπτώσεις συγκρούσεων όσο και δευτερογενείς παράγοντες, όπως μετακινήσεις πληθυσμών, αυξήσεις στις στρατιωτικές δαπάνες και διαταραχές στις οικονομικές αλυσίδες. Στην αξιολόγηση περιλαμβάνονται επίσης μετρήσεις όπως οι στρατιωτικές δαπάνες ανά κάτοικο, ο αριθμός στρατιωτικών ανά πληθυσμό, καθώς και δεδομένα από διεθνείς βάσεις, τοπικές δημοσκοπήσεις και καταγραφές συγκρούσεων. Το Ινστιτούτο δημοσιεύει συγκριτικά στοιχεία ανά έτος για να αποτυπωθούν τάσεις και μεταβολές σε βάθος χρόνου.
Σε επίπεδο συγκριτικής τοποθέτησης, η χώρα μας βρίσκεται πάνω από την Αργεντινή, τα Σκόπια, την Αλβανία και την Γκάμπια, ενώ εμφανίζεται κάτω από το Βιετνάμ, την Νότια Κορέα, την Μποτσουάνα και το Ομάν. Η θέση της Ελλάδας στην 45η θέση αντιστοιχεί σε συγκεκριμένες μετρήσεις του GPI score που αντικατοπτρίζουν μεταβολές σε δείκτες δημόσιας ασφάλειας και σε στοιχεία που σχετίζονται με τη στρατιωτική παρουσία και τη ροή αγαθών και υπηρεσιών. Παρά την υποχώρηση της κατάταξης, ο Δείκτης καταδεικνύει ότι οι κορυφαίες θέσεις καταλαμβάνονται και πάλι από μικρά κράτη με σταθερές πολιτικές δομές, ενώ οι χειρότερα αξιολογημένες χώρες συνδέονται άμεσα με ένοπλες συγκρούσεις, υψηλά επίπεδα βίας και ευρείες διαταραχές στην κοινωνική και οικονομική ζωή.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, η μετακίνηση τριών θέσεων αποδίδεται από αναλυτές σε συνδυασμό αυξημένων εντάσεων στην περιοχή, οικονομικών πιέσεων και αλλαγών σε δείκτες δημόσιας ασφάλειας, παράγοντες που αντανακλώνται στο GPI score. Τα δεδομένα του 2025 χρησιμοποιούνται από κυβερνήσεις, διεθνείς οργανισμούς και αναλυτές για την αξιολόγηση ρίσκων, τον σχεδιασμό πολιτικών ασφάλειας και τη διερεύνηση των επιπτώσεων στις διεθνείς σχέσεις και στο εμπόριο. Η δημοσίευση συνοδεύεται από χρονοσειρές που επιτρέπουν την παρακολούθηση μεταβολών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
