Ο δημοκρατικός σοσιαλιστής Ζόχραν Μάμντανι θα γίνει ο επόμενος δήμαρχος της Νέας Υόρκης μετά από μια έντονα... αμφισβητούμενη εκλογή.
Η νίκη του 34χρονου υποψηφίου στις προκριματικές εκλογές των Δημοκρατικών, εναντίον του τότε φαβορί Άντριου Κουόμο — πρώην κυβερνήτη της Νέας Υόρκης που προσπαθούσε να κάνει πολιτική επιστροφή μετά από σκάνδαλο σεξουαλικής παρενόχλησης — σόκαρε τη χώρα.
Η άνοδός του στην πολιτική κορυφή ολοκληρώθηκε αργά το βράδυ της Τρίτης, όταν προβλέφθηκε ότι θα κερδίσει τη δημαρχιακή αναμέτρηση, και θα ορκιστεί για να αντικαταστήσει τον Έρικ Άνταμς τον Ιανουάριο.
Θα είναι ο πρώτος μουσουλμάνος και ινδοαμερικανός δήμαρχος της πόλης. Θα είναι επίσης ο νεότερος και πιο φιλελεύθερος ηγέτης της Νέας Υόρκης εδώ και πολλές δεκαετίες.
Αλλά πώς έφτασε εδώ, τι πρεσβεύει και γιατί αποδείχθηκε τόσο διχαστική προσωπικότητα;
Από ράπερ σε δήμαρχο
Ο Ζόραν Μάμντανι, βουλευτής της Πολιτείας, ήταν σχετικά άγνωστος όταν ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του τον Οκτώβριο του περασμένου έτους.
Εξελέγη στη Βουλή της Πολιτείας το 2020, εκπροσωπώντας μια περιφέρεια στο Κουίνς, και έγινε ο πρώτος Νοτιοασιάτης άνδρας που υπηρέτησε στη Συνέλευση της Νέας Υόρκης, καθώς και ο πρώτος Ουγκαντέζος και ο τρίτος μουσουλμάνος μέλος του σώματος.
Πριν ασχοληθεί με την πολιτική, συμμετείχε στη ραπ σκηνή της πόλης, με το καλλιτεχνικό όνομα Γιανγκ Κάρδαμον και αργότερα Μίστερ Κάρδαμον.
Έγραψε το τραγούδι #1 Spice με τον καλλιτέχνη ΧΑΒ για την ταινία της Disney Queen of Katwe (2016), που σκηνοθέτησε η μητέρα του Μίρα Νάιρ, βραβευμένη δημιουργός. Ένα άλλο τραγούδι του, Nani — αφιερωμένο στη γιαγιά του — κυκλοφόρησε το 2019.
Πώς κέρδισε ο Μάμντανι
Η δυναμική του καμπάνια, με κύριο θέμα το κόστος ζωής, έκανε τον Μάμντανι ιδιαίτερα δημοφιλή στους εργαζόμενους και τη μεσαία τάξη.
Χρησιμοποίησε τα κοινωνικά δίκτυα για να προσεγγίσει τη νεολαία, με προσεγμένα βίντεο που του χάρισαν σχεδόν 5 εκατομμύρια ακόλουθους στο Instagram και 1,6 εκατομμύρια στο TikTok.
Το πρόγραμμά του περιλαμβάνει δωρεάν λεωφορεία, δωρεάν παιδική φροντίδα, νέα διαμερίσματα και αύξηση του κατώτατου μισθού, χρηματοδοτούμενα από νέους φόρους στους πλούσιους.
Επίσης, δεσμεύθηκε να προσλάβει χιλιάδες νέους δασκάλους, να επαναδιαπραγματευτεί τα δημοτικά συμβόλαια και να παγώσει τις αυξήσεις ενοικίων για το ένα εκατομμύριο ενοικιαζόμενα διαμερίσματα με ρύθμιση τιμών.
Η εκστρατεία του ενισχύθηκε και από τα σκάνδαλα των αντιπάλων του.
Ποιοι ήταν οι αντίπαλοί του
Ο Άντριου Κουόμο προσπαθούσε να κάνει πολιτική επανεμφάνιση μετά το σκάνδαλο σεξουαλικής παρενόχλησης που τον ανάγκασε να παραιτηθεί από κυβερνήτης της Νέας Υόρκης το 2021.
Η παραίτησή του ήρθε μετά από έκθεση της γενικής εισαγγελέως της Πολιτείας, που κατέληξε ότι παρενόχλησε τουλάχιστον 11 γυναίκες. Ο Κουόμο υποστήριξε ότι δεν τις κακομεταχειρίστηκε εσκεμμένα, αλλά παραδέχθηκε ότι «παρεξέκλινε» από τους κανόνες της εργασιακής συμπεριφοράς.
Ο 67χρονος δεν υποχώρησε μετά την ήττα του στις προκριματικές και κατέβηκε ως ανεξάρτητος, ελπίζοντας ότι θα ήταν πιο δημοφιλής από τον Ρεπουμπλικανό υποψήφιο Κέρτις Σλίγουα, δεδομένου ότι η Νέα Υόρκη κλίνει πολιτικά προς τους Δημοκρατικούς.
Κατά τη διάρκεια των τηλεμαχιών, ο Μάμντανι τον έπληξε σκληρά, λέγοντας:
«Μία από τις γυναίκες που παρενόχλησες είναι εδώ στο κοινό. Τι έχεις να πεις στις 13 γυναίκες που κακομεταχειρίστηκες;»
Επιπλέον, οι πιθανότητες του Μάμντανι αυξήθηκαν όταν ο τότε δήμαρχος Έρικ Άνταμς αποσύρθηκε από την κούρσα για επανεκλογή τον Σεπτέμβριο.
Ο Άνταμς, Δημοκρατικός και πρώην υψηλόβαθμος αξιωματικός της αστυνομίας ΝΥPD, είχε αρχικά υψηλή δημοτικότητα, αλλά το κύρος του καταστράφηκε όταν κατηγορήθηκε για δωροδοκία και παράνομες χρηματοδοτήσεις από ξένους υπηκόους. Οι κατηγορίες τελικά αποσύρθηκαν.
Όταν αποχώρησε, ο Μάμντανι χαρακτήρισε τη δημαρχία του Άνταμς «μια αποτυχημένη υπόσχεση προς τους εργαζόμενους Νεοϋορκέζους».
«Αύξησε τα ενοίκια τους, καθυστέρησε τα λεωφορεία τους και έκοψε τη χρηματοδότηση για τα σχολεία, τις βιβλιοθήκες και την παιδική μέριμνα», είπε.
«Έρχεται μια νέα μέρα — θα φέρω μια κυβέρνηση για την οποία κάθε Νεοϋορκέζος θα είναι περήφανος.»
Γιατί ο Μάμντανι διχάζει την αριστερά
Οι προοδευτικοί ενώθηκαν πίσω του, με τον οικονομικό του λαϊκισμό και τη νεανική του ενέργεια να αυξάνουν τη δημοτικότητά του πέρα από τη Νέα Υόρκη.
Τον στήριξαν ενεργά ο Μπέρνι Σάντερς και η Αλεξάντρα Οκάσιο-Κορτέζ, πολύ πριν κερδίσει τις προκριματικές τον Ιούνιο.
Ωστόσο, πολλοί Δημοκρατικοί ηγέτες στην Ουάσιγκτον και μετριοπαθείς του κόμματος αποστασιοποιήθηκαν, θεωρώντας τις σοσιαλιστικές του θέσεις υπερβολικά ριζοσπαστικές.
Ο Μάμντανι υπήρξε έντονα επικριτικός προς το Ισραήλ, αποκαλώντας τη στρατιωτική του εκστρατεία στη Γάζα «γενοκτονία» και ζητώντας τη δημιουργία μιας Παλαιστίνης «με ίσα δικαιώματα για όλους». Παράλληλα, προωθεί μεγάλες αυξήσεις φόρων στους πλουσιότερους για να κάνει τη ζωή πιο προσιτή στους απλούς πολίτες.
Αυτές οι απόψεις δημιούργησαν πρόβλημα στους αριστερούς ηγέτες που θέλουν να προσεγγίσουν και πιο συντηρητικούς ψηφοφόρους, ειδικά σε πολιτείες-κλειδιά όπως Βόρεια Καρολίνα και Οχάιο.
Ο Άνταμς στήριξε τον Κουόμο αντί του Μάμντανι, αποκαλώντας τον «πουλητή φιδίσιου λαδιού» και «ψεύτη».
Ο Κουόμο προσπάθησε να παρουσιαστεί ως «ασφαλής επιλογή» των Δημοκρατικών, παρότι κατέβαινε ανεξάρτητος.
Η κυβερνήτης Κάθι Χότσουλ και ο ηγέτης των Δημοκρατικών στη Βουλή Χακίμ Τζέφρις τελικά υποστήριξαν τον Μάμντανι μήνες μετά τη νίκη του στις προκριματικές.
Ο Τζέφρις, αν και μετριοπαθής, δήλωσε ότι έχει διαφωνίες με τον Μάμντανι, αλλά θεωρεί ότι το κόμμα πρέπει να ενωθεί απέναντι στους Ρεπουμπλικανούς και τον Ντόναλντ Τραμπ.
Αναφέρθηκε επίσης ότι ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα τηλεφώνησε στον Μάμντανι για να του προσφέρει «συμβουλευτική στήριξη».
Τι πιστεύει ο Τραμπ για τον Μάμντανι
Ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν, αναμενόμενα, επικριτικός, αποκαλώντας τον «κομμουνιστή» που «δεν ξέρει τίποτα» και «μάλλον δεν έχει δουλέψει ποτέ στη ζωή του».
Μάλιστα, πρότεινε στον Ρεπουμπλικανό Σλίγουα να αποσυρθεί ώστε να ενισχυθεί ο Κουόμο, και την παραμονή των εκλογών τον στήριξε ανοιχτά στο Truth Social.
«Είτε σας αρέσει προσωπικά ο Άντριου Κουόμο είτε όχι, δεν έχετε άλλη επιλογή. Πρέπει να τον ψηφίσετε και να ελπίζετε να κάνει σπουδαία δουλειά.
Είναι ικανός για αυτό — ο Μάμντανι δεν είναι!» έγραψε ο Τραμπ, προειδοποιώντας ότι αν κερδίσει ο Μάμντανι, «είναι πολύ απίθανο να συνεχίσω να χρηματοδοτώ ομοσπονδιακά τη Νέα Υόρκη».
Ο Μάμντανι, από την πλευρά του, ασκούσε σκληρή κριτική στην κυβέρνηση Τραμπ, ιδίως για τις μεταναστευτικές επιχειρήσεις σε πόλεις όπως το Σικάγο και το Λος Άντζελες, υποσχόμενος να προσλάβει περισσότερους νομικούς συμβούλους για να εμποδίσει τυχόν αναπτύξεις της Εθνοφρουράς ή της ICE.
Τον Αύγουστο είχε δηλώσει ότι η Νέα Υόρκη υπό τη δική του δημαρχία θα είναι «ο χειρότερος εφιάλτης του Ντόναλντ Τραμπ».
Μετά τη δήλωση του Τραμπ ότι προτιμά τον Κουόμο για δήμαρχο, ο Μάμντανι απάντησε ειρωνικά:
«Συγχαρητήρια στον Κουόμο — ξέρω πόσο σκληρά δούλεψες γι’ αυτό.»
Το βράδυ της εκλογής, στην ομιλία της νίκης του, είπε:
«Αν υπάρχει μια πόλη που μπορεί να δείξει σε ένα έθνος προδομένο από τον Ντόναλντ Τραμπ πώς να τον νικήσει, είναι η πόλη που τον ανέδειξε.»
Ο Τραμπ απάντησε αμέσως στο Truth Social:
«…ΚΑΙ ΕΤΣΙ ΞΕΚΙΝΑ!»
Από την Ουγκάντα στη Νέα Υόρκη
Ο Ζόραν Μάμντανι γεννήθηκε στην Καμπάλα της Ουγκάντας, και μεγάλωσε εκεί και στη Νότια Αφρική μέχρι τα επτά του, όταν η οικογένειά του μετακόμισε στη Νέα Υόρκη.
Μητέρα του είναι η Μίρα Νάιρ, γνωστή σκηνοθέτρια της ταινίας Monsoon Wedding (2001), και πατέρας του ο Μαχμούντ Μάμντανι, καθηγητής ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Φοίτησε σε δημόσιο σχολείο και στο Λύκειο Επιστημών του Μπρονξ, έπειτα απέκτησε πτυχίο στις Αφρικανικές Σπουδές από το Bowdoin College, όπου ίδρυσε το πρώτο φοιτητικό παράρτημα του κινήματος Students for Justice in Palestine.
Απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα το 2018 και εργάστηκε ως σύμβουλος στέγασης, βοηθώντας χαμηλόμισθους κατοίκους του Κουίνς να αποφύγουν εξώσεις — εμπειρία που, όπως λέει, τον ενέπνευσε να ασχοληθεί με την πολιτική.
Ο Τραμπ έχει ισχυριστεί, χωρίς αποδείξεις, ότι ο Μάμντανι βρίσκεται παράνομα στις ΗΠΑ, ενώ κάποιοι Ρεπουμπλικανοί έχουν ζητήσει την απέλασή του.
Ο Μάμντανι παντρεύτηκε φέτος τη Ράμα Ντουουάτζι, Σύρο-Αμερικανίδα καλλιτέχνιδα που γνώρισε μέσω της εφαρμογής γνωριμιών Hinge.
