Το πρόβλημα για τους περίπου 160.000 κατοίκους της Ίμπιζα είναι τόσο έντονο, ώστε αρκετοί εξ’ αυτών ζουν πλέον στα αυτοκίνητά τους.
Χαρακτηριστικό το παράδειγμα του Σεζάρ Νεμπρέρα που έχει μετατρέψει το ΙΧ του σε σπίτι του εδώ και τρία χρόνια, αφού μολονότι εργάζεται ως σεφ, ο μισθός του δεν αρκεί για να νοικιάσει ένα διαμέρισμα.
«Η διαμονή στην Ίμπιζα είναι πολύ ακριβή και γίνεται ολοένα και ακριβότερη. Και το κόστος του ενοικίου είναι εντελώς έξω από τα όρια των αποδοχών σου. Το να ζεις έτσι είναι μια εναλλακτική λύση, λιγότερο άνετη, αλλά μου επιτρέπει να συνεχίσω να ζω στο νησί», λέει στο BBC καθώς φτιάχνει τον καφέ του στο πορτμπαγκάζ του αυτοκινήτου του.
Σε ανάλογα δύσκολες συνθήκες λόγω των πανάκριβων ενοικίων ζουν πολλοί ντόπιοι επαγγελματίες στην Ίμπιζα, ανάμεσά τους ακόμη και αστυνομικοί. Όπως ανέφερε πέρυσι το συνδικαλιστικό τους όργανο, το IGC, «τρεις με τέσσερις» αστυνομικοί ζούσαν σε οχήματα στο νησί των Βαλεαρίδων.
Άλλοι κάτοικοι της Ίμπιζα ζουν σε αντίσκηνα ή σε κοινόχρηστα καταλύματα, τα οποία τους παρέχουν μόνον τα απολύτως αναγκαία – φαινόμενο που γίνεται ολοένα και συχνότερο σύμφωνα με τον Ντάνιελ Γκράντα, εκπρόσωπος του «Sindicato de Inquilinas de Ibiza y Formentera», μιας οργάνωσης που εκπροσωπεί τους τοπικούς ενοικιαστές.
«Πολλοί καταλήγουν σε αρκετά άθλιες συνθήκες και αρχίζουμε να βλέπουμε παραγκουπόλεις σε όλο το νησί. Χωρίς τη δυνατότητα εύρεσης καταλύματος που να μας επιτρέπει να ζούμε κανονικά, όσοι ζούμε στο νησί έχουμε την αίσθηση ότι μας ωθούν σε αυτή τη λύση», λέει.
Τα υψηλά επιτόκια των στεγαστικών δανείων και η κρίση του κόστους διαβίωσης έχουν αποτρέψει πολλούς Ισπανούς από το να αγοράσουν ακίνητα, δημιουργώντας αύξηση της ζήτησης για ενοικιαζόμενα καταλύματα, που με τη σειρά της έχει εκτινάξει το κόστος ενοικίασης.
Μόνον τον τελευταίο χρόνο οι τιμές των ενοικίων στις Βαλεαρίδες Νήσους αυξήθηκαν κατά μέσο όρο κατά 18% εν συγκρίσει με τη μέση αύξηση του 12% σε εθνικό επίπεδο.
Αλλά το πρόβλημα είναι ακόμη πιο έντονο στην Ίμπιζα, ως τουριστικού κόμβου, με τις αυξήσεις των ενοικίων σε ορισμένες περιπτώσεις να αγγίζουν το 40% ή ακόμη και το 50% μόνο κατά το τελευταίο έτος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι το νοίκι για ένα μονόκλινο δωμάτιο κυμαίνεται μεταξύ 700 και 1.000 ευρώ, ενώ ένα μέτριο διαμέρισμα μπορεί να κοστίζει γύρω στα 1.500 ευρώ το μήνα, όπως λέει η Ιζαμπέλ Μαρία Πέρεζ.
Ταμίας σε σούπερ μάρκετ η ίδια και εργαζόμενος σε πεντάστερο ξενοδοχείο ο σύντροφός της υποχρεώθηκαν να μετακομίσουν από το διαμέρισμα που νοίκιαζαν, όταν πουλήθηκε. Έκτοτε, ζουν με την πεθερά της και τώρα σκέφτονται να επιστρέψουν στην ηπειρωτική Ισπανία, λόγω του προβλήματος της στέγασης.
«Το πρόβλημα σε άλλα μέρη της Ισπανίας είναι ότι δεν υπάρχει πολλή δουλειά», λέει. «Εδώ υπάρχει όλη η δουλειά που θα μπορούσες να θέλεις, αλλά δεν υπάρχει πουθενά να ζήσεις».
Η ανεργία στην Ίμπιζα, την πρωτεύουσα του νησιού, είναι λίγο κάτω από το 5%, σε σύγκριση με 8% στη Μαδρίτη ή 19% στην πρωτεύουσα της περιφέρειας της Ανδαλουσίας, Σεβίλλη.
Με πληθυσμό μόλις 160.000 κατοίκων, η Ίμπιζα δέχτηκε σχεδόν τέσσερα εκατομμύρια τουρίστες πέρυσι, ένα νέο ρεκόρ και το 84% της οικονομικής της δραστηριότητας συνδέεται με τον τουρισμό, σύμφωνα με την τοπική κυβέρνηση. Ενώ τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια και τα κλαμπ του προσφέρουν άφθονη απασχόληση, ένα μεγάλο μέρος των κατοικιών του διατίθεται μόνο σε βραχυπρόθεσμες τουριστικές τιμές και οι ντόπιοι εργαζόμενοι αποκλείονται από την αγορά.
Η συντηρητική περιφερειακή κυβέρνηση των Βαλεαρίδων Νήσων, η οποία ανέλαβε την εξουσία πέρυσι, επέλεξε να μην εφαρμόσει έναν νόμο στέγασης που εγκρίθηκε από την ισπανική κυβέρνηση στη Μαδρίτη, ο οποίος επιδιώκει να περιορίσει τα ενοίκια σε περιοχές της χώρας όπου έχουν εκτιναχθεί στα ύψη.
Αντίθετα, οι τοπικές αρχές αποδίδουν το πρόβλημα στέγασης κυρίως σε ιδιοκτήτες κατοικιών σε κατοικημένες περιοχές της Ίμπιζα που παραβιάζουν το νόμο προσφέροντας τα ακίνητά τους για βραχυχρόνια μίσθωση, όταν οι τοπικοί νόμοι ορίζουν ότι πρέπει να νοικιάζουν για τουλάχιστον έξι μήνες τη φορά. Η τοπική αυτοδιοίκηση λέει ότι από το 2019 έχει επιβάλει περίπου 4 εκατ. ευρώ σε πρόστιμα που σχετίζονται με παράνομη δραστηριότητα στον τουριστικό τομέα.
«Το πρόβλημα είναι ότι κερδίζεις πολύ περισσότερα χρήματα ενοικιάζοντας για μέρες ή για εβδομάδες από ό,τι αν νοικιάζεις σύμφωνα με το νόμο», λέει ο Χουάν Μιγκέλ Κόστα, επικεφαλής τουρισμού στην Ίμπιζα.
Λέει ότι οι περιφερειακές και δημοτικές αρχές πρέπει να συνεργαστούν «για να επιτεθούν στην ιδέα της ατιμωρησίας που υπήρχε στο νησί, ότι είναι πολύ εύκολο να προσφέρεις ένα διαμέρισμα [για τουρισμό] παράνομα σε ένα κτίριο κατοικιών ή να προσφέρεις ένα ακίνητο ως εξοχική κατοικία χωρίς άδεια διακοπών».
Ο κ. Κόστα αποδίδει επίσης την αύξηση των ενοικίων σε πολλά σπίτια που παραμένουν αχρησιμοποίητα καθ' όλη τη διάρκεια του έτους, λόγω των ανησυχιών των ιδιοκτητών για πιθανές καταλήψεις, μειώνοντας περαιτέρω την προσφορά κατοικιών για ντόπιους εργαζόμενους.
Μια ειρωνεία της στεγαστικής κρίσης του Ibiza είναι ότι τώρα απειλεί να υπονομεύσει την ίδια τουριστική βιομηχανία που τόσο ευρέως κατηγορείται ότι προκάλεσε τις αυξήσεις των ενοικίων εξαρχής.
«Όποιος ζει εδώ λέει συνέχεια το ίδιο πράγμα: κάτι πρέπει να δώσει γιατί οι τιμές συνεχίζουν να ανεβαίνουν», λέει ο George McBlain, διευθυντής επιχειρήσεων στο O Beach, μια ντισκοτέκ και ένα εστιατόριο που απασχολεί εργάτες από το νησί, την ηπειρωτική Ισπανία και το εξωτερικό.
«Προφανώς οι μισθοί ανεβαίνουν λίγο, αλλά όχι αρκετά», προσθέτει. "Έχω φίλους εδώ και τα ενοίκια τους έχουν διπλασιαστεί σε διάστημα ενός έτους. Και αν συνεχιστεί αυτό, αυτό που θα δείτε -και συμβαίνει ήδη- είναι ότι οι εργαζόμενοι που έρχονται στο νησί θα διάλεξε αλλού».
