Η υπόθεση της Novartis, που έχει έρθει στο φως, προκαλεί εύλογα ερωτηματικά σε μεγάλη μερίδα των πολιτών, καθώς...
δεν είναι το πρώτο σκάνδαλο που απασχολεί την επικαιρότητα.
Η δε συμπερίληψη σημαντικών πολιτικών ονομάτων στη δικογραφία, όπου περιγράφεται η φερόμενη εμπλοκή τους, οξύνει την ένταση της πολιτικής συζήτησης και εντείνει, χωρίς αμφιβολία, τη δυσπιστία των πολιτών έναντι του πολιτικού συστήματος, καθώς εμφανίζονται πολιτικοί λειτουργοί συλλήβδην να «τα έχουν πάρει», χωρίς βεβαίως αυτό να έχει στοιχειοθετηθεί μέχρι στιγμής επαρκώς νομικά.
Μάλιστα, σύμφωνα με πληροφορίες, στις αμερικανικές διωκτικές Αρχές, που παρακολουθούν στενά τους χειρισμούς των αντίστοιχων ελληνικών Αρχών, ως προς την υπόθεση υπάρχει μεγάλη περίσκεψη, καθώς αφενός η δικογραφία έχει γίνει φέιγ βολάν, ενώ μπορεί η εισαγγελική έρευνα να είναι σε εξέλιξη, αλλά η υπόθεση έχει προσλάβει σαφή πολιτικά χαρακτηριστικά.
Άλλωστε, στις ΗΠΑ, η έρευνα δεν «είχε σκοντάψει» σε πολιτικά πρόσωπα σε ό,τι αφορά τα της Ελλάδας, καθώς οι προστατευόμενοι μάρτυρες που συνεργάστηκαν με το FBI περιέγραψαν κατά βάση τη δραστηριότητα γιατρών και υπηρεσιακών λειτουργών, ιδίως σε περιόδους που δεν υπήρχε η ασφαλιστική δικλείδα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης που, αν μη τι άλλο, προσέδωσε διαφάνεια στη διαδικασία παρακολούθησης και ελέγχου της φαρμακευτικής δαπάνης. Βέβαια, αυτό έχει να κάνει και με το ότι οι Αμερικανοί δεν αναζητούσαν πολιτικές ευθύνες, αλλά πρακτικές στρέβλωσης του ανταγωνισμού, καθώς στην Αμερική οι πολιτικοί λειτουργοί σε καμία περίπτωση δεν εμπλέκονται με το σύστημα περίθαλψης.
Στο υπουργείο Ανάπτυξης
Ένα βασικό «γκρίζο σημείο» της δικογραφίας έχει να κάνει με την ευθύνη της τιμολόγησης των φαρμάκων. Ακόμα και ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας, στην πρόσφατη ομιλία του ενώπιον της ΚΟ του ΣΥΡΙΖΑ, έκανε λόγο για ζημία του Δημοσίου κατά 23 δισ. τη δεκαετία 2000-2010, λόγω της αύξησης της φαρμακευτικής δαπάνης.
Η αλήθεια είναι πως αυτός ο αριθμός δεν αναφέρεται παρά στην κατάθεση ενός προστατευόμενου μάρτυρα στη δικογραφία, ο οποίος αναφέρει παράλληλα ότι η ζημία του Δημοσίου από τις πρακτικές της Novartis ανέρχεται στα 3 δισ. ευρώ. Ο δε προστατευόμενος μάρτυρας, ο οποίος κάνει λόγο για τα περίφημα 23 δισ., δεν αναφέρεται μόνο στην προ-μνημονιακή περίοδο, αλλά συνολικά για τη δεκαετία 2000-2015.
Από την άλλη, σε ανθρώπους της πολιτικής πιάτσας προκαλεί εντύπωση η απουσία, από τη δικογραφία, στελεχών του υπουργείου Ανάπτυξης, εφόσον γίνεται λόγος για τη φαρμακευτική δαπάνη και για προσπάθειες ευνοϊκών αποφάσεων υπέρ της Novartis, τόσο ως προς την προτίμησή της όσο και ως προς την ταχύτητα εξόφλησής της. Όπως επιβεβαίωσε και ένας πρώην υπουργός Υγείας που δεν αναφέρεται στη δικογραφία, ο Νικήτας Κακλαμάνης (2004-2006), έως το 2010 η ευθύνη της τιμολόγησης του φαρμάκου ήταν αρμοδιότητα του υπουργείου Ανάπτυξης.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με απόφαση που είναι ανηρτημένη στο Opengov από τις 18/12/2010, «στο υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης μεταφέρεται και υπάγεται το σύνολο των αρμοδιοτήτων του Τμήματος Τιμών Φαρμάκων, της Διεύθυνσης Τιμών Βιομηχανικών Προϊόντων και Φαρμάκων της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικού Εμπορίου της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου του υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας». Θα ήταν, συνεπώς, δύσκολο για το υπουργείο Υγείας να χειραγωγεί τις τιμές υπέρ της Novartis, μια και συμμετείχε στην επιτροπή τιμολόγησης του φαρμάκου με έναν υπηρεσιακό εκπρόσωπο.
Τα αντιδραστήρια και τα εμβόλια
Στη δικογραφία, επίσης, ο προστατευόμενος μάρτυρας «Μάξιμος Σαράφης» αναφέρει ότι οι μεγαλύτερες μίζες προς πολιτικά πρόσωπα πρέπει να έχουν δοθεί την περίοδο προ του 2010, όταν στο υπουργείο Υγείας ήταν ο Δημήτρης Αβραμόπουλος. Αναφέρει, δε, ως πιο χαρακτηριστικές τις περιπτώσεις των αντιδραστηρίων για τον μοριακό έλεγχο του αίματος, αλλά και την υπόθεση της προμήθειας των εμβολίων για την πανδημία του Η1Ν1.
Σε ό,τι αφορά τα αντιδραστήρια, πάντως, η ανάγκη προμήθειάς τους είχε προκύψει το 2006, όταν η εφημερίδα «Το Βήμα» έφερε στη δημοσιότητα την περίπτωση δύο πολιτών που μολύνθηκαν με τον ιό του AIDS από μετάγγιση μολυσμένου αίματος. Μάλιστα, μια κοπέλα 16 ετών νόσησε και πέθανε. Γεννήθηκε μεγάλη πίεση στο υπουργείο Υγείας για να αναλάβει δράση, όπερ και εγένετο. Αποφασίζεται, όμως, αντί της διενέργειας του διαγωνισμού από το υπουργείο Υγείας ή το υπουργείο Ανάπτυξης (που είχε τυπική αρμοδιότητα), να συσταθεί διακομματική επιτροπή στη Βουλή για τη διενέργεια του διαγωνισμού, με το ΦΕΚ υπ’ αριθμόν 1.018, της 28ης Ιουλίου 2006.
Στη διακομματική επιτροπή, η οποία εν τέλει και κάνει την προμήθεια, συμμετέχουν από τη ΝΔ ο μετέπειτα πρόεδρος του ΚΕΕΛΠΝΟ Θεόδωρος Παπαδημητρίου, από το ΠΑΣΟΚ ο Μιχάλης Κατρίνης, από το ΚΚΕ η Αθανασία Τζιόκα και από τον Συνασπισμό η Ευμορφία Σαγγανά, ενώ στη σύνθεση συμμετέχουν εκπρόσωποι του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, του Ελεγκτικού Συνεδρίου κ.λπ.
Όσο για τα εμβόλια, όπου επίσης ο προστατευόμενος μάρτυρας εκτιμά εμπλοκή του κ. Αβραμόπουλου, ενδιαφέρον έχει η αντίδραση του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή, ο οποίος προσφέρει σαφή κάλυψη στον τότε χειρισμό του, λέγοντας πως οι χειρισμοί του ήταν «οι ενδεδειγμένοι» και απαντώντας έτσι και στον ισχυρισμό του μάρτυρα ότι έγινε προσπάθεια να παραπλανηθεί ο τότε πρωθυπουργός.
Η γραμμή άμυνας των τότε κυβερνητικών παραγόντων είναι πως, σε περίοδο μαζικής υστερίας για την έκταση της γρίπης, η τότε κυβέρνηση ενήργησε με πλήρη συμβατότητα ως προς τις υποδείξεις του ΠΟΥ (και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συνακόλουθα), τόσο ως προς την αύξηση του επιπέδου συναγερμού όσο και ως προς την τιμή ανά εμβόλιο, που ήταν ενιαία στον ευρωπαϊκό χώρο.
«Follow the money»
Από εκεί και πέρα, πάντως, για την περίοδο που η ευθύνη περνά στο υπουργείο Υγείας, το ερώτημα είναι αν έχει ζημιωθεί το Δημόσιο και αν έχουν χρηματιστεί πολιτικά πρόσωπα. Η ΝΔ διατείνεται ότι επί μνημονιακών κυβερνήσεων η φαρμακευτική δαπάνη μειώθηκε, ενώ βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αντιτείνουν πως αυτό είναι άσχετο, αν την ίδια περίοδο έχει πριμοδοτηθεί υπερβολικά η Novartis.
Αυτό, πάντως, που δημιουργεί προβληματισμό είναι ότι τα οικονομικά μεγέθη της Novartis Hellas εκείνη την εποχή δεν ανταποκρίνονται στα ποσά που ζητούνται, αν και φαίνεται πως υπήρχε cash flow (ροή μετρητών) από λογαριασμούς του εξωτερικού. Πλέον, οι εισαγγελείς καλούνται να ακολουθήσουν το χρήμα, όπως λένε και οι Αμερικανοί, διότι, όπως εξηγούν έμπειροι ποινικολόγοι, τόσο σοβαρές κατηγορίες είναι δύσκολο να σταθούν δικονομικά, εφόσον δεν στοιχειοθετηθούν απτά τόσο το αδίκημα της δωροληψίας όσο και τα μέσα για τη νομιμοποίηση του «μαύρου» χρήματος.
Χιλιάδες γιατροί «στο σκαμνί»
Στο εδώλιο του κατηγορουμένου πρόκειται να βρεθούν σύντομα περί τους 4.000 γιατρούς, μεταξύ των οποίων και κορυφαίοι, τα ονόματα των οποίων έχουν εμπλακεί στην υπόθεση δωροδοκίας από τη Novartis, με σκοπό να προωθούν και να συνταγογραφούν προϊόντα της φαρμακευτικής εταιρείας στην αγορά, κυρίως καινοτόμα και ακριβά αντικαρκινικά φάρμακα.
Η έρευνα των ελληνικών δικαστικών Αρχών κατέληξε σε «πλούσιο υλικό», το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα δημοσιοποιηθεί με την παραπομπή γιατρών στη Δικαιοσύνη.
του ειδικού συνεργάτη
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
